by Suryaa Desk | Sat, Dec 13, 2025, 01:49 PM

రజియా సుల్తానా భారత ఉపఖండంలో ముస్లిం మహిళా పాలకురాలిగా చరిత్రలో ముద్ర వేసిన వ్యక్తి. ఢిల్లీ సుల్తానేట్‌లో మామ్లూక్ వంశానికి చెందిన షామ్సుద్దీన్ ఇల్తుత్మిష్ కుమార్తెగా జన్మించిన ఆమె, తండ్రి మరణానంతరం సింహాసనాన్ని అధిష్టించారు. 1236 నుండి 1240 వరకు నాలుగు సంవత్సరాల పాటు పరిపాలన సాగించిన రజియా, పురుషాధిక్య సమాజంలో అనేక అడ్డంకులను అధిగమించి న్యాయబద్ధమైన పాలన అందించారు. ఆమె టర్కిష్ మూలాలు కలిగి ఉన్నప్పటికీ, భారత చరిత్రలో మహిళా శక్తికి ప్రతీకగా నిలిచారు.
తండ్రి ఇల్తుత్మిష్ ఆమెలోని పరిపాలనా నైపుణ్యాన్ని గుర్తించి వారసురాలిగా నియమించారు. అన్నలు అయోగ్యులుగా ఉండటంతో, రజియా సింహాసనం అవతరించారు. పర్దా విడనాడి పురుషుల దుస్తులు ధరించి దర్బార్‌లో కూర్చొని పరిపాలన నిర్వహించడం ఆనాటి సాంప్రదాయవాదులను కలవరపరిచింది. తన పేరిట నాణేలు జారీ చేసి, "మహిళల స్తంభం, కాలాల రాణి" అనే బిరుదుతో తన అధికారాన్ని స్థిరపరిచారు. ఆమె పాలనలో న్యాయం, విద్య, కళలు ప్రోత్సాహం పొందాయి.
రజియా సుల్తానా పాఠశాలలు, పరిశోధన కేంద్రాలు, గ్రంథాలయాలు స్థాపించి విద్యాభివృద్ధికి కృషి చేశారు. సైన్యాన్ని నడిపించి యుద్ధాల్లో పాల్గొనడం ఆమె ధీరత్వానికి నిదర్శనం. అబిస్సీనియన్ సైనికాధికారి యాకూత్‌పై ఆధారపడటం, హిందూ ప్రజల పట్ల దయ చూపడం వంటివి సమకాలీన టర్కిష్ గుంపుల అసూయకు కారణమయ్యాయి. అయినప్పటికీ, ఆమె పాలన సామ్రాజ్యాన్ని బలోపేతం చేసింది. ప్రజల నుండి మద్దతు పొందిన రజియా, స్త్రీల సాధికారతకు మార్గదర్శకురాలిగా మిగిలారు.
అయితే, అధికార దాహం కలిగిన గవర్నర్లు, పురుషాధిపత్య మనస్తత్వం కలిగిన అమీర్లు ఆమెకు వ్యతిరేకంగా కుట్రలు పన్నారు. బతిండా గవర్నర్ అల్తునియాతో వివాహం అనంతరం సింహాసనం తిరిగి స్వాధీనం చేసుకోవడానికి ప్రయత్నించినప్పటికీ, 1240లో ఓటమి చవిచూసింది. రజియా మరణం చరిత్రలో దురదృష్టకర ఘట్టం. ఆమె ధైర్యం, న్యాయ నిర్వహణ ఈనాటికీ స్ఫూర్తినిస్తాయి. పురుషాధిక్య చరిత్రలో మరుగున పడిన ఈ ధీరవనితను స్మరించుకోవడం అవసరం.