సర్పంచ్‌ల పదవికి ఎసరు.. ఏమరుపాటుగా ఉంటే వేటు తప్పదు!

తెలంగాణ పంచాయతీరాజ్ చట్టం-2018 గ్రామీణ పాలనలో విప్లవాత్మక మార్పులకు శ్రీకారం చుట్టింది. ఇందులో సర్పంచ్‌లకు, పాలకవర్గానికి అధికారాలను కట్టబెట్టడమే కాకుండా, వారు నిర్వర్తించాల్సిన బాధ్యతలను కూడా చాలా స్పష్టంగా, కఠినంగా నిర్దేశించారు. గతంలో మాదిరిగా నామమాత్రపు పాలన సాగిస్తామంటే కుదరదు; అభివృద్ధి పనుల్లో అలసత్వం వహించినా, నిధుల వినియోగంలో తేడా వచ్చినా ప్రభుత్వం ఉపేక్షించే ప్రసక్తే లేదు. ఈ చట్టం యొక్క ముఖ్య ఉద్దేశం పారదర్శకమైన మరియు జవాబుదారీతనంతో కూడిన పాలనను ప్రజలకు అందించడమే అని ప్రతి ప్రజాప్రతినిధి గుర్తుంచుకోవాలి.
గ్రామ స్వరాజ్య స్థాపనలో గ్రామసభలే కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి, అందుకే కొత్త చట్టం వాటి నిర్వహణకు అత్యంత ప్రాధాన్యతనిచ్చింది. నిబంధనల ప్రకారం ప్రతి రెండు నెలలకు ఒకసారి కచ్చితంగా గ్రామసభ నిర్వహించి తీరాల్సిందే. ఒకవేళ వరుసగా మూడుసార్లు గ్రామసభలు నిర్వహించడంలో సర్పంచ్ విఫలమైతే, వారిని ముందస్తు నోటీసు లేకుండానే పదవి నుంచి తొలగించే అధికారం జిల్లా కలెక్టర్‌కు ఉంటుంది. ప్రజల సమస్యలను నేరుగా తెలుసుకోవడం, అభివృద్ధి పనులపై చర్చించడం వంటివి పక్కనపెట్టి, మొక్కుబడి వ్యవహారంగా భావిస్తే మాత్రం తీవ్ర పరిణామాలు ఎదుర్కోవాల్సి వస్తుంది.
గ్రామాభివృద్ధికి ప్రభుత్వం కేటాయించే నిధుల వినియోగం విషయంలోనూ కఠిన నిబంధనలు అమల్లో ఉన్నాయి. ముఖ్యంగా 'గ్రీన్ బడ్జెట్' కింద కేటాయించిన 10 శాతం నిధులను మొక్కల పెంపకం, పచ్చదనం పెంపుదల కోసం ఖచ్చితంగా ఖర్చు చేయాల్సిందే. నిధులను దారి మళ్లించినా, లేదా కేటాయించిన పనులకు కాకుండా ఇతరత్ర అవసరాలకు వాడుకున్నా సర్పంచ్‌తో పాటు పాలకవర్గం మొత్తాన్ని రద్దు చేసే అవకాశాలు చట్టంలో ఉన్నాయి. పారిశుధ్యం, వీధి దీపాల నిర్వహణ, పన్నుల వసూలు వంటి అంశాల్లో ఏమాత్రం నిర్లక్ష్యం వహించినా సస్పెన్షన్ వేటు పడే ప్రమాదం ఎప్పుడూ పొంచి ఉంటుంది.
ప్రస్తుతం గ్రామీణ ప్రజల్లో విద్యావంతుల సంఖ్య పెరగడం, సమాచార హక్కు చట్టం మరియు సోషల్ మీడియా ద్వారా సమాచారం అందుబాటులో ఉండటంతో చైతన్యం వెల్లివిరుస్తోంది. తమ గ్రామానికి వస్తున్న నిధులు, జరుగుతున్న పనులపై ప్రజలు ఆరా తీస్తున్నారు, అధికారులను నిలదీస్తున్నారు. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో పాలకులు ఏ మాత్రం ఆదమరిచి ఉన్నా, అవినీతికి పాల్పడినా ప్రజలే ఫిర్యాదులు చేసి పదవులు ఊడేలా చేస్తున్నారు. కాబట్టి సర్పంచులు, వార్డు సభ్యులు తమ విధులను చిత్తశుద్ధితో నిర్వర్తిస్తూ, ప్రజల నమ్మకాన్ని నిలబెట్టుకుంటేనే మనుగడ సాగించగలరు, లేదంటే పదవీ గండం తప్పదు.