ద్విచక్ర వాహనాలకు టోల్‌ ఫీజు.. భారమా? ఆదాయమా? హైవే టోల్ రూల్స్‌పై పునరాలోచన అవసరం!

టోల్ ప్లాజాల వద్ద ద్విచక్ర వాహనాలకు టోల్ మినహాయింపు అంశం ఎప్పటినుంచో చర్చనీయాంశంగా ఉంది. నేషనల్ హైవేస్ టోల్ రూల్స్ 2008లోని రూల్ 4(4) ప్రకారం బైక్‌లకు టోల్ ట్యాక్స్ కట్టాల్సిన అవసరం లేదు. దీనికి అనేక ఆర్థిక, ఆచరణాత్మక కారణాలు ఉన్నాయి. టూవీలర్స్‌తో పోలిస్తే కార్లు, ట్రక్కులు, ఇతర భారీ వాహనాల వల్ల రోడ్లు, హైవేలు ఎక్కువ డ్యామేజ్ అవుతాయి. చిన్న, తేలికపాటి ద్విచక్ర వాహనాల వల్ల రోడ్డు మౌలిక సదుపాయాలపై పడే భారం చాలా తక్కువగా ఉంటుంది. ఈ ప్రాథమిక వ్యత్యాసం కారణంగానే బైక్‌లకు టోల్ నుంచి మినహాయింపు ఇవ్వాలనేది ఒక బలమైన వాదనగా నిలుస్తోంది.
సాధారణంగా వాహనదారులు కొత్త బండి కొనుగోలు చేసే సమయంలోనే రోడ్ ట్యాక్స్‌ను చెల్లిస్తారు. ఈ ట్యాక్స్‌ను రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు వసూలు చేసి, పరోక్షంగా రాష్ట్రంలోని రోడ్ల నిర్మాణం, నిర్వహణ కోసం ఉపయోగిస్తాయి. ఈ నేపథ్యంలో, ద్విచక్ర వాహనాలపై మళ్లీ టోల్ ఫీజు విధించడం అనేది రెండుసార్లు పన్ను (Double Taxation) వేయడం కిందకు వస్తుందనే అభిప్రాయం ఉంది. ఇప్పటికే రోడ్డు నిర్వహణ కోసం పన్ను చెల్లిస్తున్నప్పుడు, అదే వాహనదారుడి నుంచి టోల్ రూపంలో అదనంగా వసూలు చేయడం ఎంతవరకు సమంజసమనేది ప్రధాన ప్రశ్న.
కేవలం ఆదాయం కోణంలో చూసినా, ద్విచక్ర వాహనాల నుంచి టోల్ వసూలు చేయడం వల్ల పెద్దగా ప్రయోజనం ఉండకపోవచ్చు. బైక్‌ల నుంచి తక్కువ మొత్తం టోల్‌ను వసూలు చేయడానికి అయ్యే నిర్వహణ ఖర్చు, సమయం వృథా (Transaction Cost) వసూలయ్యే ఆదాయం కంటే ఎక్కువగా ఉండే అవకాశం ఉంది. అంతకు మించి, టోల్ ప్లాజాల వద్ద ప్రతీ బైక్‌కు ఫీజు వసూలు చేయాలని ప్రయత్నిస్తే, మిగిలిన భారీ వాహనాలతో పాటు బైక్‌లు కూడా గుమిగూడి భారీ ట్రాఫిక్ జామ్‌లకు దారితీయవచ్చు. ముఖ్యంగా నగరాల శివార్లలో, రద్దీగా ఉండే ప్రాంతాలలో ఈ సమస్య మరింత తీవ్రమవుతుంది.
అందుకే, టోల్ విధానాన్ని నిర్ణయించేటప్పుడు ప్రభుత్వాలు ద్విచక్ర వాహనాల ప్రత్యేకతను గుర్తించాల్సిన అవసరం ఉంది. రోడ్లపై వాటి ప్రభావం, రోడ్ ట్యాక్స్ రూపంలో ముందుగానే చెల్లించే పన్ను భారం, టోల్ వసూలు వల్ల ఏర్పడే ట్రాఫిక్ సమస్యలు వంటి అంశాలను పరిగణనలోకి తీసుకోవాలి. ద్విచక్ర వాహనాలకు ప్రస్తుతం ఉన్న టోల్ మినహాయింపును కొనసాగించడం అనేది సులభమైన ప్రయాణం, ట్రాఫిక్ నియంత్రణ, పన్నుల భారం తగ్గించడం వంటి అంశాలకు మేలు చేకూరుస్తుందని నిపుణులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.