ఆరావళి గుండెల్లో మైనింగ్ సెగ.. ఏడేళ్లలో వేల సంఖ్యలో అక్రమ కేసులు

భారతదేశ పురాతన పర్వత శ్రేణులైన ఆరావళి ప్రాంతంలో అక్రమ మైనింగ్ వ్యవహారం ఇప్పుడు తీవ్ర చర్చనీయాంశంగా మారింది. పర్యావరణ సమతుల్యతను కాపాడటంలో కీలక పాత్ర పోషించే ఈ పర్వతాల్లో నిబంధనలకు విరుద్ధంగా తవ్వకాలు జరగడం పట్ల సర్వత్రా ఆందోళన వ్యక్తమవుతోంది. రాజస్థాన్‌లో విస్తరించి ఉన్న ఈ పర్వత జిల్లాల్లో మైనింగ్ మాఫియా ఏ స్థాయిలో రెచ్చిపోతోందో తాజాగా వెల్లడైన గణాంకాలు స్పష్టం చేస్తున్నాయి. ఈ వ్యవహారం ఇప్పుడు రాజకీయంగా మరియు పర్యావరణ పరంగా పెద్ద వివాదానికి దారి తీసింది.
గడిచిన ఏడేళ్ల కాలంలో రాజస్థాన్ రాష్ట్రవ్యాప్తంగా అక్రమ మైనింగ్‌కు సంబంధించి నమోదైన కేసుల వివరాలు దిగ్భ్రాంతిని కలిగిస్తున్నాయి. మొత్తం రాష్ట్రంలో ఇప్పటివరకు 7,173 ఎఫ్.ఐ.ఆర్ (FIR)లు రిజిస్టర్ కాగా, అందులో మెజారిటీ కేసులు ఆరావళి పర్వత ప్రాంతాల నుంచే రావడం గమనార్హం. ప్రభుత్వం ఎన్ని నిఘా చర్యలు చేపడుతున్నా, క్షేత్రస్థాయిలో అక్రమ తవ్వకాలు ఆగడం లేదని ఈ గణాంకాలు నిరూపిస్తున్నాయి. పర్వతాలను పిండి చేస్తున్న ఈ అక్రమ దందా వల్ల పర్యావరణ వ్యవస్థకు కోలుకోలేని దెబ్బ తగులుతోంది.
కేవలం ఆరావళి పర్వతాలు విస్తరించి ఉన్న జిల్లాలను పరిగణనలోకి తీసుకుంటే, అక్కడ సుమారు 4,181 అక్రమ మైనింగ్ కేసులు నమోదైనట్లు అధికారిక లెక్కలు చెబుతున్నాయి. రాష్ట్రం మొత్తం మీద దాదాపు 71 వేల అక్రమ మైనింగ్ ఘటనలు వెలుగులోకి రాగా, అందులో కేవలం ఆరావళి ప్రభావిత జిల్లాల్లోనే 40 వేల ఘటనలు చోటు చేసుకోవడం పరిస్థితి తీవ్రతకు అద్దం పడుతోంది. అంటే రాష్ట్రంలోని మొత్తం అక్రమ మైనింగ్ వ్యవహారాల్లో సగానికి పైగా వాటా ఈ సున్నితమైన పర్వత ప్రాంతాల నుంచే ఉండటం గమనార్హం.
ఈ అక్రమ తవ్వకాల వల్ల భూగర్భ జలాలు అడుగంటిపోవడమే కాకుండా, అడవుల విస్తీర్ణం తగ్గి వన్యప్రాణుల మనుగడ ప్రశ్నార్థకంగా మారుతోంది. సుప్రీంకోర్టు గతంలోనే ఆరావళి పరిరక్షణపై కఠిన ఆదేశాలు జారీ చేసినప్పటికీ, స్థానిక యంత్రాంగం వైఫల్యం వల్ల తవ్వకాలు నిరంతరాయంగా కొనసాగుతున్నాయనే విమర్శలు వినిపిస్తున్నాయి. తక్షణమే ప్రభుత్వం స్పందించి కఠినమైన చర్యలు తీసుకోకపోతే, భవిష్యత్తులో ఈ పర్వత శ్రేణులు మ్యాప్ నుంచి మాయమైపోయే ప్రమాదం ఉందని పర్యావరణ వేత్తలు హెచ్చరిస్తున్నారు.