నేపాల్ ప్రజలు ఎందుకు మళ్లీ రాచరికం కోరుకుంటున్నారు

నేపాల్‌లోని ఖాట్మండులో రాచరికం కావాలని కోరుతూ అనేక మంది ప్రజలు రోడ్డెక్కారు. అయితే వీరిని అడ్డుకునేందుకు పోలీసులు ప్రయత్నించగా.. నిరసనకారులు గొడవకు దిగారు. ఈక్రమంలోనే రెండు వర్గాల మధ్య హింసాత్మక ఘటనలు చెలరేగాయి. ఇప్పటికే వీటి వల్ల ఇద్దరు ప్రాణాలు కూడా కోల్పోయారు. అయితే ఇన్నాళ్లూ ప్రజస్వామ్య దేశంగా ఉన్న నేపాల్ లో ఇప్పుడు.. రాచరికాన్ని పునరుద్ధరించాలని,వేద సనాతన హిందూ రాష్ట్రంగా తిరిగి స్థాపించాలని, ప్రాంతీయ వ్యవస్థను రద్దు చేయాలని ప్రజలు ఎందుకు కోరుకుంటున్నారో మనం ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం.

నేపాల్ అనే హిమాలయ దేశం గతంలో హిందూ రాజ్యంగా పేరుగాంచింది. 2008లో రాజరికం రద్దయినప్పటి నుంచి అక్కడ ప్రజాస్వామ్యం అమల్లోకి వచ్చింది. అయితే ఈ కాలంలో పాలన విషయంలో అనేక అనిశ్చితులు చోటుచేసుకోవడంతో మళ్లీ రాజశక్తిని తిరిగి తీసుకురావాలనే డిమాండ్ బలపడుతోంది. ప్రజాస్వామిక పాలన విఫలమైందనే భావనతో చాలా మంది నేపాలీలు రాజరికం పునరుద్ధరణకు మద్దతు తెలుపుతున్నారు.

 రాజరికాన్ని తిరిగి కోరుకోవడానికి ప్రధాన కారణాలు

1. రాజకీయ అస్థిరత – పదే పదే ప్రభుత్వ మార్పులు

2008లో రాజరికాన్ని రద్దు చేసినప్పటి నుంచి అనేక ప్రభుత్వాలు ఏర్పడి కూలిపోయాయి. నయా రాజ్యాంగం (2015) వచ్చినప్పటికీ.. నేపాల్‌లో రాజకీయ స్థిరత లేకుండా పోయింది. 16 ఏళ్లలో 30కి పైగా ప్రధాన మంత్రులు మారిపోయారు. దీని వల్ల ప్రభుత్వ పరిపాలనపై ప్రజల్లో నమ్మకం, ఆశ తగ్గిపోయాయి.

2. అభివృద్ధి లోపం, అవినీతి పెరుగుదల

ప్రజాస్వామిక ప్రభుత్వం అభివృద్ధిని నిర్ధారించడంలో విఫలమైంది. అలాగే అవినీతి కూడా విపరీతంగా పెరిగింది. రాజకీయ నాయకులు వ్యక్తిగత ప్రయోజనాల కోసమే పని చేస్తున్నారనే భావన ప్రజల్లో బలపడింది. మౌలిక సదుపాయాలు, రోడ్లు, ఉద్యోగ అవకాశాలు మెరుగు పడలేదనే అసంతృప్తి కూడా జనాల్లో ఎక్కువగా ఉంది.

3. రాజరికంలో మళ్లీ విశ్వాసం – భక్తిభావం

నేపాల్ ప్రపంచంలోనే ఒకటైన హిందూ రాజ్యంగా ఉండేది. 2008లో రాజరికం తొలగించడంతో హిందూ మత ప్రాతినిధ్యం తగ్గిపోయిందనే భావన ప్రజల్లో ఏర్పడింది. ఈక్రమంలోనే రాజ కుటుంబం వైపు మళ్లీ ఆశలు పెరుగుతున్నాయి. ఎందుకంటే.. రాజులు మతాన్ని, సంప్రదాయాలను పరిరక్షించేవారని ప్రజలు బలంగా విశ్వసిస్తున్నారు.

ప్రజాస్వామ్య పాలన నేపాల్‌ను ఎలా ప్రభావితం చేసింది?

2008లో నేపాల్ రాజ్యాంగం మార్చి సంపూర్ణ ప్రజాస్వామిక దేశంగా మారింది. అయితే ఈ 16 ఏళ్లలో ప్రజాస్వామ్యం ఆశించిన ఫలితాలను అందించలేకపోయింది.

ప్రధానమైన ప్రజాస్వామిక ప్రభుత్వాల విఫలతలు

పదే పదే ప్రభుత్వ మార్పులు.. ప్రభుత్వం ఎప్పటికప్పుడు మారుతుండటంతో దేశ అభివృద్ధి కుదుటపడలేదు.

అవినీతి పెరిగింది.. నాయకులు వ్యక్తిగత ప్రయోజనాల కోసం పనిచేసారని పెద్ద ఎత్తున ఆరోపణలు వచ్చాయి.

జనసమస్యలు తీరలేదు.. యువతకు ఉద్యోగాలు రావడం లేదు. అలాగే మౌలిక వసతులు మెరుగుపడలేదు.

విదేశీ ప్రాబల్యం పెరిగింది.. నేపాల్ రాజకీయాలలో భారత్, చైనా లాంటి దేశాలు పెత్తనం చేయడం మొదలైంది.

2008లో నేపాల్ రాజరికం రద్దుకు ప్రధాన కారణాలు

2001 నరహత్య – రాజ కుటుంబ హత్య కేసు

2001లో రాజప్రాసాదంలో రాజ కుమారుడు దీపేంద్ర తన కుటుంబ సభ్యులను కాల్చివేశాడు. ఈ సంఘటన నేపాల్‌లో రాజరికంపై నమ్మకం తగ్గించింది.

మావోయిస్టు తిరుగుబాటు (1996-2006)

నేపాల్‌లో మావోయిస్టులు  10 ఏళ్లపాటు ప్రభుత్వ వ్యతిరేకంగా పోరాటం చేశారు. రాజరికాన్ని తొలగించాలనే డిమాండ్ పెరిగింది.

2006లో ప్రజా ఉద్యమం

జనతా ఉద్యమం రాజును తప్పించి ప్రజాస్వామ్య ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. 2008లో నేపాల్ ప్రజాస్వామిక గణతంత్రంగా మారింది.

ఇప్పటివరకు నేపాల్‌లో ఎన్ని ప్రభుత్వాలు ఏర్పడ్డాయి?

2008 నుంచి ఇప్పటివరకు 30కి పైగా ప్రభుత్వాలు ఏర్పడి కూలిపోయాయి. 2022లో వచ్చిన ప్రధాని పుష్ప కమల్ దహాల్ (ప్రచండ) ప్రభుత్వం కూడా పొలిటికల్ డీల్స్ కారణంగా అనిశ్చితిలో ఉంది. ఇప్పటి వరకు ఏ ప్రభుత్వమూ పూర్తి కాలం (5 ఏళ్లు) పని చేయలేదు.

నేపాల్ భవిష్యత్తు – రాజరికం తిరిగి వస్తుందా?

1. జనాభాలో రాజరిక మద్దతు పెరుగుతోంది

2023లో నిర్వహించిన సర్వే ప్రకారం.. 40% మంది మళ్లీ రాజరికాన్ని కోరుతున్నారు. ముఖ్యంగా యువతలో రాజ కుటుంబంపై విశ్వాసం పెరుగుతోంది.

2. హిందూ రాజ్యం పునరుద్ధరణ డిమాండ్

నేపాల్ మళ్లీ హిందూ రాజ్యంగా మారాలని డిమాండ్ బలపడుతోంది. 2015 రాజ్యాంగం నేపాల్‌ను సెక్యులర్ (Secular) దేశంగా మార్చింది. దీని పట్ల హిందూ సంఘాలు వ్యతిరేకత చూపిస్తున్నాయి.

3. రాజకీయ అస్తిరత కారణంగా మార్పు అవకాశం

అనేక రాజకీయ పార్టీల మధ్య భాగస్వామ్యం కుదరడం లేదు. తద్వారా కొత్త మార్గాలను అన్వేషించే అవకాశం ఉంది. రాజకీయ నేతల విఫలత కారణంగా రాజరికం పునరుద్ధరణకు మద్దతు పెరుగుతోంది.