డిజిటల్ యుగంలో సురక్షితంగా ఎలా? కేంద్ర హోంశాఖ కొత్త చర్యలు

సైబర్ మోసాలు ఇకపై కేవలం స్పామ్ ఈమెయిళ్లకే పరిమితం కావడం లేదు. ఇప్పుడు నేరగాళ్లు నమ్మకమైన కంపెనీల వెబ్‌సైట్‌లు, పోర్టల్‌లు, మొబైల్ యాప్‌లను అనుకరించి నకిలీ వెబ్‌సైట్‌లు, యాప్‌లు రూపొందిస్తున్నారు.గడువు ముగియబోతున్న రివార్డ్ పాయింట్లు, ఆకర్షణీయమైన వోచర్‌లు లేదా పరిమిత కాల పెట్టుబడి ఆఫర్‌ల పేరుతో ప్రజలను మోసం చేస్తున్నారు.ఒక క్లిక్‌తోనే ప్రజలు మోసగాళ్ల వలలో పడిపోతున్నారు. గత కొన్ని నెలల్లో ఇలాంటి అనేక మోసాలు వెలుగులోకి వచ్చాయి. ఈ సమస్య తీవ్రతను గుర్తించిన కేంద్ర హోం మంత్రిత్వ శాఖ (MHA) ప్రజల రక్షణ కోసం ప్రత్యేక సలహాలు, హెల్ప్‌లైన్‌లు, అవగాహనా కార్యక్రమాలను చేపట్టింది.ఫిషింగ్ మోసాలను అరికట్టడంలో MHA ప్రత్యేకంగా దృష్టి సారిస్తోంది. సైబర్‌దోస్త్ (CyberDost) క్యాంపెయిన్‌, 1930 హెల్ప్‌లైన్‌, cybercrime.gov.in రిపోర్టింగ్ పోర్టల్‌ ద్వారా ప్రజలను అప్రమత్తం చేస్తోంది. నకిలీ వెబ్‌సైట్‌లు, యాప్‌ల ద్వారా జరిగే ఆర్థిక నష్టాల నుంచి పౌరులను కాపాడడమే ప్రధాన ఉద్దేశం.ఇటీవల సికింద్రాబాద్‌లో ఒక సీనియర్ సిటిజన్‌కు "ఇండియన్ ఆయిల్ రివార్డ్ పాయింట్లు గడువు ముగియబోతున్నాయి" అంటూ నకిలీ లింక్ వచ్చింది. రూ.399 వోచర్ ఇస్తామని చెప్పి, చివరకు రూ.1.28 లక్షలు అక్రమంగా డెబిట్ అయ్యాయి.హైదరాబాద్‌లోనూ ఇలాంటి మోసాలు పలు చోట్ల చోటు చేసుకున్నాయి. ఇద్దరు వ్యక్తులు ఉద్యోగాల పేరుతో ఫిషింగ్ స్కామ్‌ల బారిన పడి రూ.11 లక్షలకు పైగా కోల్పోయారు. మోసగాళ్లు టెలిగ్రామ్, వాట్సాప్‌లలో రిక్రూటర్‌లుగా నటించి, “ప్రీపెయిడ్ జాబ్స్” పేరుతో నమ్మకం పెంచి పెద్ద మొత్తంలో డబ్బు దోచుకున్నారు.ఈ పెరుగుతున్న ప్రమాదాన్ని అరికట్టడానికి MHA తన ఇండియన్ సైబర్ క్రైమ్ కోఆర్డినేషన్ సెంటర్ (I4C) ద్వారా దేశవ్యాప్తంగా అలర్ట్‌లు జారీ చేస్తోంది. ప్రజలు తమను తాము ఎలా రక్షించుకోవాలో మార్గదర్శకాలు అందిస్తోంది.బాధితులు 1930 నంబర్‌కి కాల్ చేయడం లేదా cybercrime.gov.inలో ఫిర్యాదు నమోదు చేయడం ద్వారా మోసాలను సులభంగా నివేదించవచ్చు. ఈ సేవలను ఉపయోగించిన పలువురు ముందుగానే మోసపూరిత లావాదేవీలను ఆపగలిగారు. నకిలీ వెబ్‌సైట్‌లు, సోషల్ మీడియా లింక్‌లు, ఫోన్ నంబర్‌లను కూడా cybercrime.gov.inలోని "Check & Report Suspect" ట్యాబ్ ద్వారా చెక్ చేసి నివేదించవచ్చు.ప్రజలను అప్రమత్తం చేయడమే కాకుండా, సైబర్‌దోస్త్ క్యాంపెయిన్ ద్వారా MHA అవగాహన కల్పిస్తోంది. యూట్యూబ్, ఇన్‌స్టాగ్రామ్, ఫేస్‌బుక్, ఎక్స్, వాట్సాప్, డైలీహంట్ వంటి ప్లాట్‌ఫారమ్‌లలో సలహాలు, నిజ జీవిత ఉదాహరణలు, చిట్కాలను పంచుతూ, ఫిషింగ్ మోసాలను ఎలా గుర్తించాలో నేర్పుతోంది.ఆతురత లేదా తప్పుడు నమ్మకం వల్లే ఎక్కువ ఫిషింగ్ మోసాలు జరుగుతాయి. కానీ అవగాహనతో పాటు వేగంగా రిపోర్ట్ చేస్తే ప్రతి పౌరుడు సైబర్ నేరాలకు వ్యతిరేకంగా రక్షణ కవచంలా మారవచ్చు. భారత్‌లో ఫిషింగ్ మోసాలపై యుద్ధం కొనసాగుతూనే ఉన్నా, MHA చర్యలతో అవగాహన, అప్రమత్తత, భద్రత మరింతగా పెరుగుతున్నాయి.