దేవాలయ వ్యవస్థలో ధ్వజస్తంభం.. పవిత్రతకు, ఉత్సవాలకు ప్రతీక

ధ్వజం అంటే పతాకం. దీనిని ఆలయ ప్రాంగణంలో ప్రతిష్ఠించిన స్తంభమే ధ్వజస్తంభం. హైందవ సంస్కృతిలో ఈ ధ్వజస్తంభానికి అత్యంత ప్రాధాన్యత ఉంది. ఇది కేవలం ఒక నిర్మాణం మాత్రమే కాదు, ఆలయానికి ఒక ప్రత్యేక గుర్తింపునిచ్చే పవిత్ర చిహ్నం. భక్తులు దేవాలయంలోని మూలవిరాట్టును దర్శించుకునే ముందు, ఈ స్తంభం చుట్టూ ప్రదక్షిణ చేసి, నమస్కరించడం ఆనవాయితీ. ఈ ప్రదక్షిణ భక్తులను దైవదర్శనానికి మానసికంగా సిద్ధం చేస్తుంది.
వాస్తు మరియు ఆగమ శాస్త్రాల ప్రకారం, ధ్వజస్తంభం ఆలయ హృదయంగా పరిగణించబడుతుంది. ఆలయాన్ని ఒక దేహంగా భావిస్తే, గర్భగుడి ముఖం, ధ్వజస్తంభం హృదయం వంటివని పండితులు చెబుతారు. ధ్వజస్తంభం ఉంటేనే ఆ స్థలానికి 'దేవాలయం' అనే గుర్తింపు లభిస్తుందని, లేకపోతే అది కేవలం మందిరంగా మాత్రమే మిగిలిపోతుందనే బలమైన నమ్మకం ఉంది. అందుకే, నిత్య పూజలు, షోడశోపచారాలు జరిగే ప్రతి ఆలయంలోనూ దీనిని విధిగా ప్రతిష్ఠిస్తారు.
ధ్వజస్తంభం ముఖ్యంగా ఆలయ ఉత్సవాలకు, పండుగలకు సంకేతం. బ్రహ్మోత్సవాలు లేదా వార్షికోత్సవాలు మొదలయ్యేటప్పుడు, దీనిపై జయపతాకాన్ని (ధ్వజాన్ని) ఎగురవేస్తారు. దీనినే 'ధ్వజారోహణం' అంటారు. ఈ జెండా ఎగురవేయడం ద్వారా దేవతలను, దేవతా గణాలను ఉత్సవాలకు ఆహ్వానించినట్లుగా భావిస్తారు. ఈ స్తంభం భూలోకానికి, స్వర్గలోకానికి మధ్య వారధిగా ఉండి, విశ్వంలో ఉన్న దైవ శక్తులను ఆలయంలోకి ఆకర్షించి, భక్తులకు చేరవేస్తుందని నమ్ముతారు.
ధ్వజస్తంభం భక్తులకు శుభాన్ని, శక్తిని ప్రసాదిస్తుందని ప్రగాఢ విశ్వాసం. మూలవిరాట్టుకు ఎంత ప్రాధాన్యత ఉందో, ధ్వజస్తంభానికి కూడా అంతే పవిత్రతను, శక్తిని ఇస్తారు. అందుకే విగ్రహ ప్రతిష్ఠతో సమానంగా ధ్వజస్తంభ ప్రతిష్ఠను కూడా నిర్వహిస్తారు. ఇది దైవ సాన్నిధ్యాన్ని, భగవంతుని అనుగ్రహాన్ని పొందేందుకు తొలి మెట్టుగా నిలుస్తుంది. అందువల్ల ప్రతి హిందూ దేవాలయంలో ధ్వజస్తంభ ప్రతిష్ఠ ఒక తప్పనిసరి ఆచారంగా ఉంది.