7 ఐటీఆర్ ఫారాల్లో ఏది ఎవరికి? .. పొరపాటు చేస్తే నోటీసులొస్తాయ్

పన్ను రిటర్నులు ఫైల్ చేసేందుకు సమయం వచ్చేసింది. ఆదాయపు పన్ను శాఖ ఐటీఆర్ ఫారాలను ఇప్పటికే నోటిఫై చేసింది. ఐటీఆర్ -1, ఐటీఆర్-2, ఐటీఆర్-3, ఐటీఆర్- 4, ఐటీఆర్- 5, ఐటీఆర్- 6, ఐటీఆర్-7 అంటూ మొత్తం ఫారాలు వచ్చేశాయి. అందులో ఐటీఆర్ 1,2,3,4 ఫారాలకు సంబంధించిన ఎక్సెల్ యుటిలిటీలను సైతం ఐటీ శాఖ విడుదల చేసింది. జూన్ మొదటి వారం నుంచి చూసుకుంటే ఇప్పటికే కోటి మందికిపైగా ఐటీఆర్ దాఖలు చేశారు. అయితే, చిన్న పొరపాటు జరిగినా నోటీసులు అందుకోవాల్సి వస్తుంది. దీంతో తర్వాత ఇబ్బందులు ఎదురవుతాయి. మరి ఐటీఆర్ ఫారాల్లో ఏది ఎవరికి వర్తిస్తుందో ఈ కథనం ద్వారా తెలుసుకుందాం.

ఐటీఆర్ -1 (సహజ్): వేతనం అందుకునే ఉద్యోగులు, ఒక ఇంటి ద్వారా ఆదాయం, ఇతర మూలల నుంచి ఆదాయం (బ్యాంక్ డిపాజిట్ల వడ్డీ, డివిడెండ్ వంటివి) ఉన్న వ్యక్తులు ఐటీఆర్ 1 ఫారం (సహజ్) ఎంచుకోవాల్సి ఉంటుంది. వీరి ఆదాయం రూ.50 లక్షలకు మించి ఉండకూడదు. అలాగే కొత్తగా ఈఏడాది నుంచి పలు మార్పులు చేసింది ఐటీ శాఖ. దీర్ఘకాలిక మూలధన లాభాలు ఉంటే సెక్షన్ 112ఏ కింద రూ.1.25 లక్షల లోపు ఉన్నట్లయితే వారు తమ నష్టాలను ముందు సంవత్సరాలకు సర్దుబాటు చేయాలని అనుకోకుంటే ఐటీఆర్ 1 ఎంచుకోవాల్సి ఉంటుంది.

ఐటీఆర్-2 : రూ.50 లక్షలకు మించి ఆదాయం ఉన్న వారు, హిందూ అవిభాజ్య కుటుంబాలు, ఒకటికి మించి ఇంటి ఆదాయం ఉన్న వారు ఈ ఐటీఆర్ 2 ఫారాన్ని వినియోగించాలి. మూలధన లాభాలు లేదా నష్టాలు, విదేశీ ఆదాయం, ఆస్తులు ఉన్న వారు దీనిని ఎంచుకోవాలి. ఐటీఆర్-3 : వ్యాపారం లేదా వృత్తి పరమైన ఆదాయం ఉన్న వారు, హిందూ అవిభాజ్య కుటుంబాలు ఐటీఆర్-3 ఎంచుకోవాలి. ఇందులో ఐటీఆర్-2తో సమానంగా మూల ధన లాభాల షెడ్యూల్ ఉంటుంది.

ఐటీఆర్-4 (సుగమ్): వ్యాపారం లేదా వృత్తిపరంగా ఆదాయం రూ.50 లక్షల లోపు ఉండి పన్ను ఆడిట్ అవసరం లేని వారు, జీతం, ఒక ఇంటి ఆస్తి నుంచి ఆదాయం ఉన్న వారు ఈ ఫారం ఎంచుకోవాల్సి ఉంటుంది. ఐటీఆర్ 1తో సమానంగా మూల ధన లాభాల రూల్స్ వర్తిస్తాయి.

ఐటీఆర్-5: కంపెనీలు, ఎల్ఎల్‌పీలు, సహకార సంఘాలు, ఇతర కమ్యూనిటీలు ఐటీఆర్ 5 ఫారం ఎంచుకోవాలి. మూల ధన లాభాల రూల్స్ ఐటీఆర్ 2, 3లతో సమానంగా ఉంటాయి.

ఐటీఆర్- 6: ట్యాక్స్ ఆడిట్ అవసరం లేని కంపెనీలు ఐటీఆర్ 6 ఫారం ఎంచుకోవాల్సి ఉంటుంది. ఇందులోనూ మూల ధన లాభాల షెడ్యూల్ అనేది ఇతర ఫారాలతో సమానంగా ఉంటుంది.

ఐటీఆర్- 7: ట్రస్టులు, రాజకీయ పార్టీలు, స్వచ్ఛంద సంస్థలు ఐటీఆర్ 7 ఫారం ఎంచుకోవాల్సి ఉంటుంది.

ఆదాయపు పన్ను అధికారిక వెబ్‌సైట్ www.incometax.gov.in పోర్టల్‌లోకి వెళ్లినట్లయితే అన్ని పత్రాలు అందుబాటులో ఉంటాయి. మీకు ఏది వర్తిస్తుందో తెలుసుకుని ఆడిట్ అవసరం లేని వారు సెప్టెంబర్ 15, 2025లోపు ఐటీ రిటర్నులు ఫైల్ చేయాల్సి ఉంటుంది.