భారత విమానయాన రంగంలో మోనోపొలీ వల్ల వచ్చిన విషాదం.. ఇండిగో ఆధిపత్యం ఒక పాఠం

భారతదేశ విమానయాన రంగం ఇటీవల తీవ్ర సంక్షోభానికి గురైంది, దీనికి ప్రధాన కారణం ఒకే ఎయిర్‌లైన్‌పై అధికారం కేంద్రీకరణ అని నిపుణులు చెబుతున్నారు. దేశవ్యాప్తంగా రద్దు చేసిన విమానాలు, ఆలస్యాలు, ప్రయాణికుల అసౌకర్యం – ఇవన్నీ ఒక్క దిగ్గజం యొక్క గుత్తాధిపత్యం వల్లే జరుగుతున్నాయి. ఇండిగో ఎయిర్‌లైన్స్ మార్కెట్‌లో ఆధిక్యంగా ఉండటం వల్ల ఇతర సంస్థలు పోటీ పడలేకపోతున్నాయి, దీని పర్యవసానంగా ఉపాధి, సేవలు అందరికీ అందుబాటులో ఉండకపోతున్నాయి. ఈ పరిస్థితి ఆర్థిక వ్యవస్థకు మాత్రమే కాక, ప్రయాణికుల రోజువారీ జీవితానికి కూడా తీవ్ర ప్రభావం చూపుతోంది, దీని వల్ల ప్రభుత్వం కూడా ఆందోళన వ్యక్తం చేస్తోంది.
ప్రస్తుతం భారత విమానయాన మార్కెట్‌లో ఇండిగో ఎయిర్‌లైన్స్ 63 శాతం వాటాను కలిగి ఉంది, ఇది దేశంలోని మొత్తం గాలి ప్రయాణాలలో ఆధిపత్యాన్ని సూచిస్తోంది. ఎయిర్‌ఇండియా 20 శాతం వాటాతో రెండో స్థానంలో ఉన్నప్పటికీ, మిగతా ఎయిర్‌లైన్స్‌లు – స్పైస్‌జెట్, విస్తారా వంటివి – కేవలం నామమాత్రంగా మాత్రమే ఉన్నాయి. ఈ అసమతుల్యత వల్ల ధరలు, సేవల నాణ్యతలో ఏకరూపత లేకపోవడం, ప్రయాణికులకు ఎక్కువ ఎంపికలు లేకపోవడం జరుగుతోంది. ఫలితంగా, ఒక్క సంస్థలో ఏదైనా సమస్య వచ్చినప్పుడు మొత్తం రంగం దెబ్బతింటోంది, ఇది ఆర్థికంగా కూడా దేశానికి నష్టం కలిగిస్తోంది.
2014 సంవత్సరంలో విమానయాన రంగం పూర్తిగా విభిన్నంగా ఉండేది, అప్పట్లో మార్కెట్ షేర్‌లు సమతుల్యంగా పంపిణీ అయ్యాయి. ఇండిగో 31.8 శాతం వాటాతో మొదటి స్థానంలో ఉన్నప్పటికీ, జెట్ ఎయిర్‌వేస్ 21.7 శాతం, ఎయిర్‌ఇండియా 18.4 శాతం, స్పైస్‌జెట్ 17.4 శాతం, గో ఎయిర్ 9.2 శాతం వాటాలతో పోటీగా ఉండేవి. ఈ వైవిధ్యం వల్ల ధరల పోటీ, మెరుగైన సేవలు, ప్రయాణికులకు ఎక్కువ ఎంపికలు అందుతూ రంగం వృద్ధి చెందింది. కానీ గత దశాబ్దంలో కొన్ని సంస్థలు మూసివేతలు, ఆర్థిక సమస్యల వల్ల బయటపడటంతో మార్కెట్ ఒకే చేతుల్లోకి వచ్చింది, దీని వల్ల పాత స్థితి గుర్తుకు వస్తోంది.
ఇప్పుడు ఇండిగోలో సిబ్బంది కొరత సమస్యలు తీవ్రతరం కావడంతో విమానాల రద్దులు, ఆలస్యాలు పెరిగాయి, ఇది ప్రయాణికులకు అపార ఇబ్బందులు కలిగిస్తోంది. ప్రయాణికులు సోషల్ మీడియాలో తమ అసంతృప్తిని వ్యక్తం చేస్తూ, "మరిన్ని ఎయిర్‌లైన్స్‌లు పోటీ పడుతూ ఉంటే ఇలాంటి సంక్షోభాలు రావు" అని అభిప్రాయపడుతున్నారు. ఈ పరిస్థితి రంగంలో పోటీని పెంచడానికి, కొత్త సంస్థలకు ప్రోత్సాహం ఇవ్వడానికి ప్రభుత్వం చర్యలు తీసుకోవాలని డిమాండ్ చేస్తున్నారు. ఈ సంక్షోభం ఒక మార్గదర్శకంగా మారి, భవిష్యత్తులో మార్కెట్‌ను వైవిధ్యమయం చేయాల్సిన అవసరాన్ని తెలియజేస్తోంది.