యానిమల్ కారిడార్‌గా మణుగూరు-కొత్తగూడెం రైల్వే మార్గం

తెలంగాణలోని మణుగూరు-కొత్తగూడెం (భద్రాచలం రోడ్) మధ్య ఉన్న రైల్వే మార్గాన్ని వన్యప్రాణి కారిడార్‌గా గుర్తించే ప్రయత్నాలు చివరి దశకు చేరుకున్నాయి. ఈ కీలక నిర్ణయం అడవుల గుండా వెళ్లే రైలు మార్గాల వల్ల వన్యప్రాణులకు తలెత్తుతున్న ప్రమాదాలను నివారించడంలో.. జీవవైవిధ్యాన్ని పరిరక్షించడంలో గణనీయమైన ముందడుగు. ఇటీవల మణుగూరు రైల్వే స్టేషన్ సమీపంలో ఒక అడవిదున్న రైలు ప్రమాదంలో దురదృష్టవశాత్తు మృతి చెందడంతో.. అటవీ శాఖ అధికారులు ఈ విషయంలో మరింత అప్రమత్తమయ్యారు. ఇలాంటి విషాద సంఘటనలు భవిష్యత్తులో పునరావృతం కాకుండా చూడాలని వారు పట్టుదలగా ఉన్నారు.

మణుగూరు, కొత్తగూడెం, భద్రాచలం, పాల్వంచ, కిన్నెరసాని డివిజన్ల పరిధిలో లక్షల హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉన్న దట్టమైన అటవీ ప్రాంతం గుండా 48 కిలోమీటర్ల పొడవైన ఈ రైల్వే లైన్ వెళ్తుంది. ఈ మార్గంలో ప్రయాణికుల రైళ్లతో పాటు, సింగరేణి నుంచి బొగ్గు రవాణా చేసే గూడ్సు రైళ్లు అధిక సంఖ్యలో రాకపోకలు సాగిస్తుంటాయి. రైల్వే లైన్లు అటవీ ఆవాసాలను ఛిన్నాభిన్నం చేసి, వన్యప్రాణుల స్వేచ్ఛా సంచారాన్ని అడ్డుకోవడమే కాకుండా, వాటికి ప్రత్యక్ష మరణాలకు కారణమవుతాయి. అందువల్ల, అడవుల గుండా వెళ్లే రైల్వే మార్గాలకు వన్యప్రాణి కారిడార్లు అత్యవసరం. ఇవి జంతువులు సురక్షితంగా ఒక ప్రాంతం నుంచి మరొక ప్రాంతానికి వెళ్లేందుకు వీలు కల్పిస్తాయి.. తద్వారా వాటి ఆవాసాల విభజనను నిరోధించి, జన్యు వైవిధ్యాన్ని కాపాడతాయి.

వన్యప్రాణుల సంచారంపై అవగాహన పెంచుకోవడానికి అటవీ శాఖ అధికారులు రైలు మార్గంలో ఒక సమగ్ర సర్వేను నిర్వహించారు. ఈ నివేదికను వైల్డ్‌లైఫ్ కన్సర్వేషన్ డిపార్ట్‌మెంట్‌కు సమర్పించారు. అక్కడి నుంచి ఇది రైల్వే శాఖ ఉన్నతాధికారులకు వెళ్లనుంది. సర్వే వివరాలు ఆసక్తికరంగా ఉన్నాయి. నెల రోజుల పరిశీలనలోనే సుమారు 52 రకాల జంతువులు, వివిధ పక్షులు ఈ ప్రాంతంలో ఉన్నట్లు అధికారులు గుర్తించారు. అంతేకాకుండా, 110 సీసీ కెమెరాలను ముఖ్యమైన ప్రాంతాల్లో ఏర్పాటు చేసి, దాదాపు 200 సార్లు జంతువులు, పక్షులు సంచరించిన దృశ్యాలను నమోదు చేశారు. ఈ దృశ్యాలను వన్యప్రాణుల డిపార్ట్‌మెంట్‌కు అందజేశారు.

ఈ అటవీ ప్రాంతంలో వన్యప్రాణుల సంరక్షణ, వాటి నీటి అవసరాల కోసం ఇటీవల అనేక చర్యలు చేపట్టారు. అడవి జంతువుల అభివృద్ధి కోసం గడ్డి మైదానాలను ఏర్పాటు చేశారు. సుమారు వెయ్యి వరకు చెక్‌డ్యాంలు, సోలార్ బోర్లు, నీటి తొట్లను అమర్చారు. దీనివల్ల మూగజీవుల సంచారం మరింత పెరిగింది. అయితే అదే సమయంలో రైలు ప్రమాదాల ముప్పు కూడా ఎక్కువైంది.

యానిమల్ కారిడార్ అమలు..

రైల్వే శాఖ ఏదైనా మార్గాన్ని యానిమల్ కారిడార్‌గా ప్రకటిస్తే.. ఆ మార్గంలో వన్యప్రాణులు రైల్వే ట్రాక్‌లోకి ప్రవేశించకుండా నిరోధించడానికి పటిష్టమైన చర్యలు తీసుకుంటారు. ఇందులో భాగంగా.. రైల్వే ట్రాక్‌కు ఇరువైపులా ఫెన్సింగ్‌ (కంచె) ఏర్పాటు చేస్తారు. ఇది జంతువులు పట్టాలపైకి రాకుండా అడ్డుకుంటుంది. అయినప్పటికీ సమస్య తీవ్రత తగ్గకుంటే.. లేదా కొన్ని ప్రాంతాల్లో ప్రత్యేక పరిస్థితులు ఉంటే, సెక్యూరిటీ సిబ్బందిని నియమించి వన్యప్రాణుల సంచారాన్ని పర్యవేక్షిస్తారు. లోకోపైలెట్లకు ముందుగానే సమాచారం అందిస్తారు. అవసరమైతే.. రైళ్ల వేగాన్ని తగ్గించడం, లేదా అండర్‌పాస్‌లు, ఓవర్‌పాస్‌లు వంటి నిర్మాణాలు చేపట్టడం ద్వారా జంతువులు సురక్షితంగా దాటేందుకు వీలు కల్పిస్తారు.

ఇటీవల అడవి దున్న రైల్వే ప్రమాదంలో మృతి చెందడంతో సర్వే నిర్వహించామని ఎఫ్డీఓ మక్సూద్ తెలిపారు. అందుకే ఈ ప్రాంతాన్ని యానిమల్ కారిడార్‌గా గుర్తించేందుకు రిపోర్ట్ పంపినట్లు పేర్కొన్నారు. ఈ ప్రయత్నం మణుగూరు-కొత్తగూడెం రైల్వే మార్గంలో వన్యప్రాణుల భద్రతను గణనీయంగా పెంచుతుంది. ఇది మానవ-వన్యప్రాణి సంఘర్షణను తగ్గించడంలో, తెలంగాణలోని అటవీ సంపదను, జీవవైవిధ్యాన్ని కాపాడటంలో ఒక ఆదర్శప్రాయమైన అడుగు అవుతుంది. ఇలాంటి కారిడార్లు భవిష్యత్తులో దేశంలోని ఇతర అటవీ మార్గాలకు కూడా ఒక నమూనాగా నిలుస్తాయి.