బ్రహ్మోస్ తర్వాత మోస్ట్ ఫియర్డ్ వెపన్ – ధ్వని హైపర్సోనిక్ మిస్సైల్

భారతదేశం ఆయుధశక్తిలో గణనీయమైన పురోగతిని సాధిస్తోంది. ఇప్పటికే బ్రహ్మోస్ వంటి అత్యాధునిక, ప్రమాదకర క్షిపణులతో శక్తివంతమైన రక్షణ వ్యవస్థను కలిగిన భారత్, తాజాగా మరో శక్తివంతమైన ఆయుధాన్ని తన జాబితాలో చేర్చింది. అదే ‘ధ్వని’ హైపర్‌సోనిక్ క్షిపణి. రక్షణ పరిశోధన అభివృద్ధి సంస్థ (DRDO) ఈ కొత్త తరహా క్షిపణిని అభివృద్ధి చేస్తూ, తొలితర పరీక్షల కోసం సిద్ధమవుతోంది. రక్షణ వర్గాల సమాచారం ప్రకారం, ఇది గంటకు సుమారుగా 7,400 కిలోమీటర్ల వేగంతో ప్రయాణించగల సామర్థ్యం కలిగివుండటం విశేషం. బ్రహ్మోస్ కంటే వేగవంతంగా, దీర్ఘ శ్రేణి లక్ష్యాలను కచ్చితంగా చేరిగే ఈ క్షిపణి, 2025 చివర్లో తొలిపరీక్షను ఎదుర్కొననుంది. దీనితో భారత రక్షణ సామర్థ్యం మరింత బలోపేతం కానుందన్నది నిపుణుల అభిప్రాయం.ధ్వని క్షిపణి ప్రత్యేకతలను పరిశీలిస్తే, ఇది DRDO రూపొందించిన హైపర్‌సోనిక్ టెక్నాలజీ డెమాన్‌స్ట్రేటర్ వెహికల్ (HSTDV) ప్రోగ్రామ్ ఆధారంగా అభివృద్ధి చేయబడింది. ఇప్పటికే 2020లో స్క్రామ్‌జెట్ ఇంజిన్‌ను విజయవంతంగా పరీక్షించిన అనంతరం, ఈ టెక్నాలజీపై మరింత అభివృద్ధి జరిగింది. ధ్వని అనేది హైపర్‌సోనిక్ గ్లైడ్ వెహికల్ (HGV), ఇది బాలిస్టిక్ బూస్టర్ ద్వారా వాయుమండలంలో అత్యధిక ఎత్తుకు ఎగిరి, ఆపై గాలిలో తేలిపోతూ లక్ష్యాన్ని చేరగలదు. ఈ విధానం శత్రు రక్షణ వ్యవస్థలకు ముందుగానే గుర్తించలేనిలా ఉండటంతో, తక్కువ సమయంలో ఎక్కువ నాశనం చేయగలదు.ఈ క్షిపణి ధ్వని వేగానికి 6 రెట్లు వేగంగా ప్రయాణించగలదని చెబుతున్నారు. ఇది శత్రు ప్రతిస్పందనకు అవకాశమే ఇవ్వకుండా, లక్ష్యాన్ని అతి తక్కువ సమయంలో ధ్వంసం చేయగలదు. సాధారణ మరియు వ్యూహాత్మక దాడుల రెండింటికీ ఇది అత్యంత ఉపయోగకరంగా ఉంటుందని నిపుణులు చెబుతున్నారు. శత్రు భూభాగంలో లోతుగా చొచ్చుకుపోయి అత్యంత కచ్చితమైన విధ్వంసక చర్యలు చేపట్టేందుకు ఇది ముఖ్యంగా ఉపయోగపడుతుంది.భూమి, గాలి, సముద్రం అనే మూడు వేదికల నుంచి ప్రయోగించగల ఈ క్షిపణికి సుమారుగా 1,500 కిలోమీటర్ల పరిధి ఉంది. ఇది అధిక ఉష్ణోగ్రతలను తట్టుకునే విధంగా ప్రత్యేక వేడి నిరోధక పదార్థాలతో తయారు చేయబడింది. ఈ ప్రత్యేక పదార్థాల అభివృద్ధిలో డిఫెన్స్ మెటలర్జికల్ రీసెర్చ్ లాబొరేటరీ (DMRL) మరియు ఏరోనాటికల్ రీసెర్చ్ అండ్ డెవలప్మెంట్ సెంటర్ (ARDC) కీలక పాత్ర వహించాయి. ఇటీవల DRDO స్క్రామ్‌జెట్ టెక్నాలజీపై దీర్ఘశ్రేణి ప్రయోగాలు నిర్వహించడంతో, ఇది భారత్‌కు హైపర్‌సోనిక్ గమ్యదిశలో కీలక అడుగుగా మారింది.బ్రహ్మోస్ క్షిపణితో పోలిస్తే, ధ్వని క్షిపణి వేగం, పరిధి మరియు మానవరహిత మార్గాన్ని అనుసరించే విధానంలో చాలా ఆధునికంగా ఉంది. బ్రహ్మోస్ మాక్ 3 వేగంతో ప్రయాణిస్తే, ధ్వని క్షిపణి మాక్ 5కు పైగా ప్రయాణించగలదు. రాడార్ వ్యవస్థల్ని తప్పించుకునే సామర్థ్యం కూడా దీనికి మరింత ప్రాధాన్యతనిస్తుంది. బ్రహ్మోస్ కచ్చితమైన దాడికి ప్రసిద్ధి చెందితే, ధ్వని నిర్ధేశిత మార్గం లేకుండానే గ్లైడ్ అవుతూ, రక్షణ వ్యవస్థలకు ముందుగానే పట్టుబడకుండా లక్ష్యాన్ని చేరుతుంది. DRDO శాస్త్రవేత్తల ప్రకారం, ధ్వని క్షిపణి S-400 వాయు రక్షణ వ్యవస్థలను దాటి వెళ్లే శక్తిని కలిగి ఉంది.ఈ క్షిపణి విజయవంతమైతే, భారతదేశం అమెరికా, రష్యా, చైనా వంటి దేశాలతో పాటు హైపర్‌సోనిక్ ఆయుధ శక్తిని కలిగిన దేశాల క్లబ్‌లో చేరనుంది. ఆధునిక యుద్ధాల్లో హైపర్‌సోనిక్ ఆయుధాలు గేమ్‌చేంజర్‌లుగా మారతాయని, శత్రువు ప్రతిస్పందనను గందరగోళంగా మార్చగలవని నిపుణులు స్పష్టం చేస్తున్నారు. అఫ్ఘాన్ సరిహద్దులో ఉగ్రవాద స్థావరాలపై పాక్ నిర్మిస్తున్న శిబిరాలపై ఈ క్షిపణి ప్రయోగం కీలకంగా మారొచ్చు. అంతేగాక, చైనా యొక్క DF-17 మరియు రష్యా యొక్క అవన్గార్డ్ మాదిరిగానే ధ్వని కూడా వ్యూహాత్మక స్థాయిలో ప్రభావం చూపగలదు. వాస్తవ నియంత్రణ రేఖ (LAC) పరిసరాల్లో మరియు హిందూ మహాసముద్రంలో పెరుగుతున్న ఉద్రిక్తతల నేపథ్యంలో, ఈ క్షిపణి భారతదేశానికి ప్రాంప్ట్ గ్లోబల్ స్ట్రైక్ సామర్థ్యాన్ని అందించనుందని రక్షణ వర్గాలు భావిస్తున్నాయి.ప్రస్తుతం ధ్వని క్షిపణికి సంబంధించి తొలిపరీక్షను 2025 చివర్లో తీరప్రాంత ప్రయోగ కేంద్రంలో నిర్వహించనున్నారు. ఈ టెస్టులో క్షిపణి ఎయిర్‌ఫ్రేమ్, మార్గదర్శక వ్యవస్థలు, గ్లైడ్ పనితీరు తదితర అంశాలను ధృవీకరించనున్నారు. 2027 నాటికి వ్యూహాత్మక దళాల కమాండ్‌లతో కూడిన ప్రయోగాలు జరుగుతాయని అంచనా. అంతిమంగా 2029-30 నాటికి ఈ ఆయుధం పూర్తిస్థాయిలో ఆపరేషనల్ అయ్యే అవకాశముంది.ఈ ప్రాజెక్టు ఆత్మనిర్భర్ భారత్ కార్యక్రమానికి కీలక భాగంగా అభివృద్ధి చేయబడుతోంది. భారత ప్రభుత్వం ఇప్పటికే హైపర్‌సోనిక్ ఆయుధాల పరిశోధన, అభివృద్ధి కోసం రూ. 25,000 కోట్ల నిధులు కేటాయించింది. భద్రతా మంత్రివర్గ సంఘం (CCS) ఈ ప్రాజెక్టుకు అత్యున్నత ప్రాధాన్యతనిస్తూ నిధులు సమకూర్చింది.