గ్రాట్యుటీ అంటే ఏమిటి,,, రూల్స్ ఇవే

సంఘటిత రంగంలో పనిచేసే ఉద్యోగులకు.. ప్రావిడెంట్ ఫండ్, గ్రాట్యుటీ వంటి వెసులుబాట్లు ఉంటాయన్న సంగతి తెలిసిందే. అయితే చాలా మందికి వీటి గురించి పెద్దగా అవగాహన ఉండదు. ఉద్యోగంలో చేరే ముందు సంస్థ హామీ ఇచ్చిన విధంగా.. మీ వార్షిక ప్యాకేజీ మొత్తంలో నుంచి కొన్ని కోతలు ఉంటాయి. ఆ తర్వాత మీ చేతికి వచ్చే మొత్తం తగ్గుతుందని చెప్పొచ్చు. దీంట్లోనే నెలనెలా ప్రావిడెంట్ ఫండ్, గ్రాట్యుటీ వంటి వాటి కోసం టేక్ హోమ్ శాలరీ తగ్గుతుంది. ప్రావిడెంట్ ఫండ్ గురించి తెలిసే ఉంటుంది. నెలనెలా ఉద్యోగి వేతనం నుంచి 12 శాతం పీఎఫ్ అకౌంట్లో జమ చేస్తారు. సంస్థ కూడా అంతే మొత్తం యాడ్ చేయాలి. దీంట్లో 3 శాతానికిపైగా పీఎఫ్ ఖాతాలోకి.. 8 శాతానికిపైగా ఈపీఎస్‌లోకి చేరుతుంది. కేంద్రం పీఎఫ్ డిపాజిట్లపై ఏటా వడ్డీ చెల్లిస్తుంది. రిటైర్మెంట్ తర్వాత ఈపీఎస్ పెన్షన్ లభిస్తుంది.

ఇక ఇప్పుడు మనం గ్రాట్యుటీ గురించి తెలుసుకుందాం. 10 మంది కంటే ఎక్కువ మంది ఉద్యోగులు ఉన్న సంస్థ కచ్చితంగా గ్రాట్యుటీ అమలు చేయాల్సి ఉంటుంది. పేమెంట్ ఆఫ్ గ్రాట్యుటీ యాక్ట్- 1972 ప్రకారం.. కొంత కాలం సర్వీస్ తర్వాత ఉద్యోగులకు సంస్థ కొంత సొమ్ము చెల్లిస్తుంది. ఈ ప్రయోజనాన్నే గ్రాట్యుటీ అంటారు.

గ్రాట్యుటీ అంటే కనీసం ఐదేళ్ల సర్వీస్ ఒకే సంస్థలో ఉండాలన్న నిబంధన ఉంది. కానీ ఇక్కడే చాలా మందికి ఒక విషయం గురించి తెలియదు. కచ్చితంగా ఐదేళ్లు అవసరం లేదు.. సరిగ్గా 4 సంవత్సరాల 240 రోజులు పని చేస్తే చాలని నిపుణులు చెబుతున్నారు. అంటే ఈ లెక్కన 4 సంవత్సరాల 8 నెలలు పనిచేస్తే చాలు. ఇక్కడ వారానికి 6 రోజుల పని ఉన్న కంపెనీలకు ఇది వర్తిస్తుంది. ఇదే సమయంలో వారానికి 5 రోజుల పని ఉంటే ఇక్కడ 4 సంవత్సరాల 190 రోజుల సర్వీస్ ఉంటే చాలని తెలుస్తోంది. ఉదాహరణకు 2021, జనవరి 1న కంపెనీలో చేరి.. 2025, ఆగస్ట్ 29న సంస్థను వీడినా గ్రాట్యుటీకి అర్హులే. ఇక్కడ 4 సంవత్సరాల 240 రోజులకుపైగా పని చేసి ఉంటారు కాబట్టి అర్హత పొందినట్లే.

గ్రాట్యుటీ చెల్లింపుల చట్టం ప్రకారం.. పని చేసిన ప్రతి సంవత్సరానికి 15 రోజుల వేతనానికి సమానమైన సొమ్ము ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది. ఇక్కడ పూర్తి శాలరీపై ఇది వర్తించదు. బేసిస్ పే, డీఏ, కమిషన్ కలుపుకొని లెక్కించాలి. ఇక గ్రాట్యుటీ చెల్లింపుల కోసం నెలలో పని దినాల్ని 26 రోజులుగా చూస్తారు. ఇందుకోసం ఒక ఫార్ములా ఉంటుంది. గ్రాట్యుటీ= {(బేసిక్ శాలరీx15x సర్వీస్ కాలం)/26)}. ఈ ఫార్ములాలో బేసిక్ శాలరీ (డీఏ+కమిషన్ కలిపి) నెల జీతం ఉంటుంది. 15 అనేది సంవత్సరంలో 15 రోజులకు సమానమైన వేతనం కాబట్టి.. ఇలాగే 26 అనేది నెలలో పనిదినాల సంఖ్యను సూచిస్తుంది.