హోం వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖలో భాగమైన ఇండియన్ సైబర్ క్రైమ్ కోఆర్డినేషన్ సెంటర్ (I4C), డిజిటల్ మోసాలను ఎదుర్కోవడానికి మరియు సైబర్ నేరాల నుండి పౌరులను రక్షించడానికి గణనీయమైన చర్యలు తీసుకుంది.మంగళవారం లోక్సభలో ఒక ప్రకటన ప్రకారం, I4C డిజిటల్ మోసాలకు పాల్పడుతున్న 1,700 స్కైప్ IDలను మరియు 59,000 కంటే ఎక్కువ WhatsApp ఖాతాలను బ్లాక్ చేసింది. ఈ చొరవ సైబర్ నేరాలను అరికట్టడానికి మరియు ఆన్లైన్ బెదిరింపుల నుండి దాని పౌరులను రక్షించడానికి భారతదేశం యొక్క విస్తృత ప్రయత్నాలలో భాగం.కేంద్ర హోం వ్యవహారాల సహాయ మంత్రి బండి సంజయ్ కుమార్ కూడా I4C కింద 2021లో ప్రారంభించబడిన 'సిటిజన్ ఫైనాన్షియల్ సైబర్ ఫ్రాడ్ రిపోర్టింగ్ అండ్ మేనేజ్మెంట్ సిస్టమ్' యొక్క ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెప్పారు.ఈ వ్యవస్థ పౌరులు ఆర్థిక మోసాలను నిజ-సమయంలో నివేదించడానికి అనుమతిస్తుంది, ఇది మోసగాళ్లచే నిధులను స్వాహా చేయడాన్ని నిరోధించడంలో అత్యంత ప్రభావవంతమైనదిగా నిరూపించబడింది. ఇప్పటివరకు, ఈ చొరవ 9.94 లక్షలకు పైగా ఫిర్యాదులతో రూ. 3,431 కోట్లకు పైగా నష్టపోకుండా ఆదా చేయడంలో సహాయపడింది.
ఈ వ్యవస్థ ప్రజలను త్వరితగతిన చర్యలు తీసుకోవడానికి, ఆర్థిక నష్టాల ప్రమాదాన్ని తగ్గించడానికి మరియు మోసగాళ్లను ట్రాక్ చేయడానికి మరియు పట్టుకోవడానికి చట్ట అమలు సంస్థలకు విలువైన డేటాను అందించడానికి అధికారం ఇస్తుంది.ఈ చర్యలతో పాటు, నవంబర్ 15, 2024 నాటికి, అధికారులు 6.69 లక్షల SIM కార్డ్లు మరియు 1.32 లక్షల IMEI నంబర్లను బ్లాక్ చేయడం ద్వారా చర్యలు తీసుకున్నారు. చట్టవిరుద్ధ కార్యకలాపాల కోసం మొబైల్ నెట్వర్క్లను ఉపయోగించుకునే సైబర్ నేరగాళ్ల పరిధిని తగ్గించే విస్తృత వ్యూహంలో ఈ చొరవ భాగం.అంతర్జాతీయ స్పూఫ్డ్ కాల్లను గుర్తించి బ్లాక్ చేయగల వ్యవస్థను అభివృద్ధి చేసేందుకు ప్రభుత్వం టెలికాం సర్వీస్ ప్రొవైడర్స్ (TSPలు)తో కూడా భాగస్వామ్యం కుదుర్చుకుంది. ఇవి భారతీయ మొబైల్ నంబర్ల నుండి ఉద్భవించినట్లుగా కనిపించే కాల్లు, కానీ వాస్తవానికి విదేశాల నుండి వస్తున్నాయి, సైబర్ నేరస్థులు ప్రజలను మోసగించడానికి మరియు స్కామ్ చేయడానికి తరచుగా ఉపయోగించే ఒక వ్యూహం.
మోసపూరిత కార్యకలాపాలు అనుమానాస్పద పౌరులకు చేరకుండా నిరోధించడంలో సహాయపడటానికి, అటువంటి కాల్లను నిరోధించాలని TSPలను ఆదేశించారు.సైబర్ నేరాలను ఎదుర్కోవడంలో దేశం యొక్క సామర్థ్యాన్ని మరింత బలోపేతం చేయడం కోసం, I4Cలో సైబర్ ఫ్రాడ్ మిటిగేషన్ సెంటర్ (CFMC) స్థాపించబడింది. ఈ కేంద్రం ప్రధాన బ్యాంకులు, ఆర్థిక సంస్థలు, చెల్లింపు అగ్రిగేటర్లు, టెలికాం సర్వీస్ ప్రొవైడర్లు, IT మధ్యవర్తులు మరియు కేంద్ర ప్రభుత్వం మరియు రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల నుండి చట్టాన్ని అమలు చేసే సంస్థల ప్రతినిధులు కలిసి పనిచేసే సహకార కేంద్రం.
సైబర్ క్రైమ్లను పరిష్కరించడంలో సత్వర చర్య మరియు అతుకులు లేని సమన్వయాన్ని నిర్ధారించడం ఈ కేంద్రం యొక్క లక్ష్యం. బహుళ వాటాదారులను ఏకతాటిపైకి తీసుకురావడం ద్వారా, CFMC సైబర్ క్రైమ్ మరియు మోసాలకు ప్రతిస్పందనల సామర్థ్యాన్ని మెరుగుపరచడానికి సిద్ధంగా ఉంది, నేరస్థులకు విజయం సాధించడం కష్టతరం చేస్తుంది.ఈ ప్రయత్నాలకు అదనంగా, పౌరులు ఇప్పుడు 'సస్పెక్ట్ సెర్చ్' ఫీచర్కి యాక్సెస్ను కలిగి ఉన్నారు, ఇది సైబర్క్రిమినల్ ఐడెంటిఫైయర్ల I4C రిపోజిటరీని శోధించడానికి వారిని అనుమతిస్తుంది. ఈ సాధనం వ్యక్తులు తెలిసిన మోసగాళ్లతో వ్యవహరిస్తున్నారో లేదో ధృవీకరించడంలో సహాయపడుతుంది, జాగ్రత్తలు తీసుకోవడానికి మరియు స్కామ్ల బారిన పడకుండా ఉండటానికి వారికి అధికారం ఇస్తుంది.ఈ కార్యక్రమాలతో, భారత ప్రభుత్వం డిజిటల్ మోసం మరియు సైబర్ నేరాలపై పోరాడేందుకు సమగ్ర విధానాన్ని తీసుకుంటోంది, పౌరులకు ఆన్లైన్లో సురక్షితంగా ఉండటానికి అవసరమైన సాధనాలు మరియు మద్దతును అందిస్తోంది.