గంటన్నర పాటు ఆగిపోయి.. మళ్లీ కొట్టుకున్న సైనికుడి గుండె

గుండె ఆగిపోవడం అంటే దాదాపు మరణించినట్టే. కానీ, ఓ సైనికుడి గుండె 90 నిమిషాలు పాటు ఆగిపోయి.. మళ్లీ కొట్టుకుంది. వైద్యులు చేసిన కృషితో ఆ జవాన్ తిరిగి ఈ లోకాన్ని చూశాడు. ఆధునిక వైద్యశాస్త్రం చేసిన ఈ అద్భుతం ఒడిశా రాజధాని భువనేశ్వర్ ఎయిమ్స్‌లో చోటుచేసుకుంది. వివరాల్లోకి వెళ్తే.. శుభాకాంత్‌ సాహు (24) అనే యువకుడు సైన్యంలో పనిచేస్తున్నాడు. తీవ్ర అనారోగ్యానికి గురైన అతడ్ని చికిత్స కోసం అక్టోబరు 1న భువనేశ్వర్‌ ఎయిమ్స్‌కు తరలించారు. అక్కడకు తీసుకొచ్చిన తర్వాత కొద్దిసేపటికే కార్డియాక్ అరెస్ట్‌కు గురైన ఆ జవాన్ గుండె ఆగిపోయింది. దీంతో అతడికి 40 నిమిషాల పాటు సంప్రదాయ సీపీఆర్‌ను వైద్యులు నిర్వహించారు. అయినా ఎలాంటి మార్పు లేకపోవడంతో ప్రత్యేకమైన ఎక్స్‌ట్రాకార్పోరియల్‌ కార్డియో-పల్మనరీ రిసస్కిటేషన్‌ (ఈసీపీఆర్‌) ప్రయోగించాలని వైద్య బృందం నిర్ణయించింది.

డాక్టర్‌ శ్రీకాంత్‌ బెహరా నేతృత్వంలోని వైద్యులు ఎక్స్‌ట్రాకార్పోరియల్‌ మెంబ్రేన్‌ ఆక్సిజనేషన్‌ (ఎక్మో)తో చికిత్స ప్రారంభించారు. దీంతో గంటన్నర తర్వాత గుండె తిరిగి కొట్టుకోవడం మొదలైంది. కానీ, లయ సక్రమంగా లేకపోవడంతో ఎక్మోను కొనసాగించారు. 30 గంటల తర్వాత గుండె పనితీరు గణనీయంగా మెరుగుపడింది. చివరకు 96 గంటల తర్వాత ఎక్మోను తొలగించారు. ప్రస్తుతం ఆ సైనికుడు పూర్తి స్పృహలో ఉన్నాడని చెప్పారు.

ఏంటీ ఇ-సీపీఆర్?

గుండె, ఊపిరితిత్తుల పనితీరు సక్రమంగా లేనివారికి తోడ్పాటు అందించే అత్యాధునిక వైద్య విధానం ఇ-సీపీఆర్. ఇందులో సంప్రదాయ సీపీఆర్‌తో పాటు ఎక్స్‌ట్రాకార్పోరియల్‌ మెంబ్రేన్‌ ఆక్సిజనేషన్‌ (ఎక్మో) సంయుక్తంా ఉంటాయి. ఇది తక్షణమే వేర్వేరుగా, ఉమ్మడిగా ఊపిరితిత్తులు, గుండె విధులను నిర్వర్తిస్తుంది. ఇ-సీపీఆర్‌ విధానం సాంకేతికంగా సవాళ్లతో కూడుకున్నదే అయినా గుండె ఆగిన సందర్భాల్లో చికిత్సకు అనువైందని వైద్యులు తెలిపారు.

ఈ ప్రక్రియలో రోగి రక్తాన్ని మెషీన్‌లోకి మళ్లించడానికి పెద్ద రక్తనాళాల్లో కాథెటర్ అమర్చుతారు. దీని ద్వారా శరీరంలోకి తిరిగి రక్తాన్ని ఆక్సిజనేట్ చేసి పంపుతారు. అందువల్ల గుండె, ఊపిరితిత్తుల్లోకి నేరుగా రక్తం చేరుకుండా.. కోలుకోవడానికి అనుమతిస్తుంది. eCPR సాధారణంగా శిక్షణ పొందిన సిబ్బంది, సాంకేతికతతో ప్రత్యేక కేంద్రాలలో నిర్వహించాల్సి ఉంది.

వైద్యుల బృందానికి నేతృత్వం వహించిన డాక్టర్ శ్రీకాంత్ మాట్లాడుతూ.. సాంకేతికంగా ఈ చికిత్స విధానం సవాళ్లతో కూడుకున్నదని అన్నారు. అయితే, ప్రాణాంతక గుండెపోటు చికిత్సకు ఎంతగానో ఉపయోగపడుతుందన్నారు. జవాన్‌కు విజయవంతమైన ఈ చికిత్స ఒడిశా వైద్య చరిత్రలోనే ఓ మైలురాయి అని ఆయన చెప్పారు. వైద్యుల పర్యవేక్షణలో ఉన్న జవాన్ క్రమంగా కోలుకుంటున్నారని డాక్టర్ శ్రీకాంత్ తెలిపారు.