ఆర్దిక సంస్కరణలతో దివాలా అంచున ఉన్న దేశాన్ని బయటపడేయటమే కాదు.. ప్రగతిని పరుగులు పెట్టించిన దార్శినికుడు మాజీ ప్రధాని మన్మోహన్ సింగ్. ‘కంచు మోగినట్టు కనకంబు మోగునా’ అన్న ఆర్యోక్తి మన్మోహన్కు సరిగ్గా అతికినట్టు సరిపోతుంది. విమర్శలకు కుంగిపోకుండా.. అలాగని పొగడ్తలకు పొంగిపోకుండా ‘మౌనం’గా ఉంటూ.. దేశాన్ని ముందుకు తీసుకెళ్లడం గురించే నిరంతరం ఆలోచించేవారు. ప్రధానిగా పదేళ్ల పదవీ కాలంలో రోజుకు 18 గంటల పాటు పనిచేశారు. రోజుకు 300 ఫైళ్లను ఆయన పరిష్కరించేవారు. బైపాస్ సర్జరీ జరిగిన సమయంలో కొద్ది రోజులు మాత్రమే ఆయన విశ్రాంతి తీసుకున్నారు. అప్పుడు కూడా తన ఆరోగ్యం గురించి కాకుండా దేశం కోసమే ఆలోచించారంటే భారత్ పట్ల ఆయనకున్న ప్రేమ ఏంటో అర్ధమవుతుంది.
గుండె కవాటాల్లో ఇబ్బంది తలెత్తడంతో 2009లో మన్మోహన్కు ఢిల్లీ ఎయిమ్స్లో బైపాస్ సర్జరీ జరిగింది. కార్డియాలజీ నిపుణుడు డాక్టర్ రమాకాంత్ పాండే నేతృత్వంలోని వైద్యుల బృందం అత్యంత క్లిష్టమైన ఈ సర్జరీని 11 గంటల పాటు నిర్వహించారు. సర్జరీ తర్వాత స్పృహలోకి వచ్చిన వెంటనే తన ఆరోగ్యం గురించి మన్మోహన్ అడుగుతారమని వైద్యులు భావించారు. కానీ, ఆయన మాత్రం ‘నా దేశం ఎలా ఉంది? కశ్మీర్ ఎలా ఉంది’ అని అడిగారని డాక్టర్ రమాకాంత్ పాండే అన్నారు. ఆ రోజు జరిగిన సంఘటన గురించి డాక్టర్ రమాకాంత్ ఎన్డీడీవీతో తాజాగా పంచుకున్నారు.
‘‘మేము హార్ట్ సర్జరీ పూర్తిచేసిన తర్వాత ఆ రోజు రాత్రి డాక్టర్ మన్మోహన్ సింగ్కు గాలి పీల్చుకోడానికి అమర్చిన పైప్ను తొలగించాం.. అప్పుడు ఆయన అడిగిన మొదటి మాట ‘నా దేశం ఎలా ఉంది? కశ్మీర్ పరిస్థితి ఏంటి? అని నన్ను అడిగారు.. మీరు మీ సర్జరీ గురించి నన్ను ఏమీ అడగలేదు ఎందుకు అని ప్రశ్నించాను... దానికి మన్మోహన్.. మీ పనితీరు నాకు తెలుసు అని అన్నారు.. సర్జరీ గురించి నాకు ఆందోళన లేదు.. నా దేశం కోసమే నా ఆందోళన అంతా అని సమాధానం ఇచ్చారు’’ అని డాక్టర్ పాండే వివరించారు.
అంతేకాదు, ఇటువంటి సర్జరీలు జరిగిన తర్వాత రోగులకు గుండె నొప్పి వంటి సమస్యలు ఉంటాయి కానీ.. మన్మోహన్ ఒక్కసారి కూడా తాను నొప్పికి గురైనట్టు చెప్పలేదు.. అది గుండె నిబ్బరం కలిగిన మనిషికి సంకేతం. సర్జరీ అనంతర పరీక్షల కోసం వచ్చిన ప్రతిసారీ ఆయనను రిసీవ్ చేసుకోవడానికి ఆసుపత్రి గేటు దగ్గరకు వెళ్లేవాళ్లం.. కానీ ఆయన ఎప్పుడూ అలా చేయొద్దని వారించేవారు.. వ్యక్తిగతంగా చాలా దృఢమైన చిత్తశుద్ధి కలిగిన వ్యక్తి.. ఏదైనా చేస్తానని చెప్పారంటే దానిని తప్పకుండా పూర్తిచేస్తారు.. మరో ఆలోచన ఉండదు’ అని చెప్పారు.