పాకిస్థాన్‌లో మన పాత రూ.500 నోట్లు కట్టలు కట్టలుగా దొరికాయా

ఇద్దరు చిన్నారులు పాత 500 రూపాయల నోట్ల కట్టలను మోసుకెళ్తున్న వీడియో సోషల్ మీడియా ప్లాట్‌ఫామ్‌లలో వైరల్ అవుతోంది. ఆ పిల్లలు పాకిస్థాన్‌కు చెందినవారని పేర్కొంటూ ఈ వీడియో షేర్ చేస్తున్నారు. ‘ఇప్పుడు చెప్పండి మోదీజీ కొట్టిన దెబ్బ ఎవరికి తగిలిందో’ అంటూ క్యాప్షన్ ఇచ్చారు. వాట్సాప్‌లోనూ ఈ వీడియో ఇదే క్యాప్షన్‌తో చక్కర్లు కొడుతోంది. అంటే.. పెద్ద నోట్లను రద్దు చేస్తూ ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ తీసుకున్న నిర్ణయం వల్ల పాకిస్థాన్‌లో పెద్ద దెబ్బ తగిలింది, భారత్ నుంచి అక్కడికి అక్రమంగా తరలించిన కరెన్సీ వారికి పనికి రాకుండాపోయింది అనే అర్థం వచ్చేలా ఈ వీడియోను షేర్ (ఇక్కడ) చేస్తున్నారు. మరి ఈ వీడియోలో కనిపిస్తున్న పిల్లలు నిజంగా పాకిస్థాన్‌కు చెందినవారేనా? ఇందులో నిజమెంత? ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం..

క్లెయిమ్ ఏంటి?

నోట్ల రద్దు వల్ల ఏం ఒరిగిందని ఎవరైతే ప్రశ్నిస్తున్నారో, అలాంటి వారు ఈ వీడియో చూడండి. పాకిస్థాన్ వీధుల్లో మన కరెన్సీ కట్టలు ఇప్పుడు వారికి ఎందుకూ పనికి రాకుండాపోయాయి.

ఎక్స్ (ట్విటర్)లో దిలీప్ కుమార్ సింగ్ అనే యూజర్ డిసెంబర్ 31న ఈ వీడియోను పోస్టు చేస్తూ.. ఇది పాకిస్థాన్‌కు చెందినదని పేర్కొన్నారు. నోట్ల రద్దు తర్వాత పాకిస్థాన్‌లో ఇండియన్ కరెన్సీ అయిన రూ. 500 స్క్రాప్‌గా మారిందని ఆయన రాశారు. డీమానిటైజేషన్ వల్ల ఏం వచ్చింది అని అడిగేవాళ్లు ఈ వీడియో చూడండి అంటూ ఆయన క్యాప్షన్ ఇచ్చారు.

వీడియోలో కనిపిస్తున్న చిన్నారులు చెత్త ఏరుకునే వాళ్లని తెలుస్తోంది. నోట్ల కట్టలను చేతిలో పట్టుకొని ఆ పిల్లలు మురిసిపోతుంటే, వారిని వీడియో తీసిన వ్యక్తి అవి ఇప్పుడు చెల్లవని చెప్తుండటం గమనించవచ్చు. ‘నాకు కొన్ని నోట్లు ఇవ్వరా..’ అని ఆ వ్యక్తి అడుగుతుంటే.. వారిలో ఒక చిన్నారి అందుకు నిరాకరించడం చూడవచ్చు.

వాస్తవం ఏంటి?

ఈ వీడియోను మేము (సజగ్ టీమ్) రివర్స్ ఇమేజ్‌ పద్ధతిలో శోధించగా.. ఇతర సోషల్ మీడియా హ్యాండిల్స్‌లో ఇదే వీడియోతో కూడిన పోస్ట్‌లను గుర్తించాం. ‘ఉత్తరాఖండ్‌లోని డెహ్రాడూన్‌లో చెత్త ఏరుకునే పిల్లలకు రూ. 9.85 లక్షల విలువైన రద్దైన పాత రూ.500 నోట్లు దొరికాయి’ అని పేర్కొంటూ ఇన్‌స్టాగ్రామ్‌లో కొంత మంది యూజర్లు ఈ వీడియోను షేర్ చేశారు.

మరింత లోతుగా పరిశీలించగా.. 2017 జనవరి 6న టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియా ప్రచురించిన కథనం లభించింది. ‘రిషికేష్‌‌లో చెత్త కుప్పలో రూ. 9.85 లక్షల విలువైన రద్దు చేసిన రూ.500 నోట్లు లభించాయి’ అనే శీర్షికతో ఈ వార్తను ప్రచురించి, వివరాలు పేర్కొన్నారు.

రిషికేశ్‌లోని తపోవన్ కూడలికి సమీపంలో ఉన్న డంపిగ్ యార్డులో చెత్త ఏరుకునే పిల్లలకు రూ. 9.85 లక్షల విలువైన రూ.500 నోట్లు లభించాయి. డీమానిటైజేషన్ చేసిన సుమారు రెండు నెలల తర్వాత ఈ నోట్లు దొరికాయి. నేపాల్‌కు చెందిన ఉత్తమ్ కుమార్ అనే వ్యక్తి రిషికేశ్‌లో చెత్త ఏరుకుంటూ జీవనం సాగిస్తున్నారు. అతడు ఒక రోజు చెత్తను వేరు చేస్తుండగా ఓ గోనె సంచిలో ఈ పాత నోట్లను గుర్తించాడు. అతడు కొన్ని నోట్ల కట్టలను చేతిలోకి తీసుకోగా.. స్థానికులైన కొంత మంది వ్యక్తులు గమనించి పోలీసులకు సమాచారం ఇచ్చారు. పోలీసులు అక్కడికి చేరుకుని ఆ నోట్ల కట్టలను స్వాధీనం చేసుకున్నారు.

ఈ ఘటనకు సంబంధించిన వీడియోలను గతంలోనూ పలువురు యూజర్లు సోషల్ మీడియాలో పోస్టు చేశారు. ఆ నోట్లను మార్చుకునేందుకు ఆ చిన్నారులకు అవకాశం ఇవ్వాలని, ఇందు కోసం RBI నుంచి సహాయం కోరాలని పోస్టు చేశారు.

మొత్తానికి ఈ వీడియో పాకిస్థాన్‌కు సంబంధించినది కాదని.. ఉత్తరాఖండ్‌కు చెందినదని దీని ద్వారా అర్థమవుతోంది. Instagram హ్యాండిల్స్ @factbrainy, @sirfdelhi @dailybrewindia నుంచి చేసిన పోస్టులను గమనించినా ఈ విషయం స్పష్టమవుతోంది. వీటి ద్వారా ఈ వీడియో ఇప్పటిది కాదని, 2017 నాటిదని నిర్ధారణకు వచ్చాం.

అసలు వాస్తవం

పాకిస్థాన్ రోడ్లపై భారత్‌కు చెందిన పాత రూ.500 నోట్ల కట్టలు స్క్రాప్‌గా దొరికాయనే వాదన పూర్తిగా అవాస్తవం. సోషల్ మీడియాలో వైరల్ అవుతున్న ఈ వీడియో ఏడేళ్ల కిందటిది. ఇది ఉత్తరాఖండ్‌లోని రిషికేశ్‌లో జరిగిన ఘటనకు సంబంధించింది. పాకిస్థాన్‌లో చెత్త ఏరుకునే చిన్నారులకు ఈ కరెన్సీ నోట్లు దొరికాయంటూ ఫాల్స్ క్లెయిమ్‌తో ఈ వీడియోను షేర్ చేస్తున్నారు.